Er hambjallan skaðleg?
Það kom fyrirspurn varðandi hambjölllu (hamgæru). Rétt er að benda á að hambjallan þarf ekki raka eins og silfurskottan en öll dýr þurfa reyndar að fá vökva til að geta lifað. Til að varpa örlitlu ljósi á hana og hvað þarf að gera fyrir eitrun þá er fróðleikur hér að neðan. Til að vera viss um hvaða skordýr er í húsinu er langöruggast að láta greina dýrið. Meindýra- og geitungabaninn getur farið með dýrið í greiningu ef óskað er eftir því. (gsm 6997092)
hambjalla séð ofan frá
Hún er varla skaðleg í húsum okkar en þar sem eru uppstoppuð dýr og plöntusöfn getur hún verið til vandræða, er gráðug og getur valdið skemmdum. Hún er fyrst og fremst hvimleið og finnst mörgum hún vera “ógeðsleg” vegna þess að hamurinn getur verið víða.
hambjalla lirfa
Hambjalla er af ættbálki (Coeoptera) bjallna sem telur vel yfir 300.000 tegundir í heiminum. Hún er svartbrún með gulleitan blett á hvorum skjaldvæng og er 3-4 mm að lengd, sjá nánar
Hambjallan (Reesa vespulae) dregur nafn sitt af hamskiptum sínum. Meðan hún er á lirfustiginu skiptir bjallan um ham 5-7 sinnum og skilur haminn eftir þar sem hún hefur verið.
Þær geta leynst víða eins og til dæmis í skápum, gluggakistum gamalla húsa og víða þar sem gott skjól er að finna. Fullorðnu dýrin eru tiltölulega skammlíf, en tegundin fjölgar sér án þess að frjóvgun fari fram. Karldýr hafa aldrei fundist. Dreifing tegundarinnar fer því greiðlega fram, þar sem ekki þarf nema eitt egg til að koma á fót nýjum stofni á nýjum stað.
Hambjalla púpan
Eggin klekjast út á tveimur vikum, en vaxtartími lirfanna er breytilegur og fer eftir aðstæðum. Við slæm skilyrði gæti uppvöxturinn tekið töluvert lengri tíma en eitt ár, og geta lirfurnar lifað marga mánuði án þess að fá mat eða drykk. Lirfurnar eru þó að öllu jöfnu ákaflega matlystugar
Úðun – Eitrun
- Eitur: Deltamost blandað í vatn í réttum hlutföllum
- Sökklar: Borað lítið gat í sökkla og úðað inn í holrými
- Niðurföll: Niðurföll skoðuð (kannað hvort að önnur dýr séu t.d. silfurskotta)
moppa
Undirbúningur fyrir úðun:
- Færa til húsgögn í samráði, þannig að hægt sé að úða meðfram veggjum
- Þrífa þarf meðfram veggjum.
- Fjarlægja barnaleikföng þannig að ekki sé hætt á að að eitur berist í þau við úðun.
- Taka allt úr neðstu skápum í innréttingum.
- Breiða yfir fiska- og fuglabúr.
- Ef það eru gæludýr eins og hundar eða kettir koma þeim fyrir hjá vinafólki
- Það má enginn nema sá sem úðar vera á staðnum á meðan eitrun fer fram
Hvað á að gera eftir að búið er að úða:
ryksuga
- Það er í lagi að koma aftur inn í hús að fjórum klst. liðnum ef allt er eðlilegt
- Ef um asma eða önnur sambærileg tilfelli er að ræða þá 24 klst.
- Ófrískar konur 24 klst.
- Lítil börn og gæludýr 8 klst.
- Eftir úðun, þrífa með þurrmoppu eða ryksuga.
- Ef þrifið er með blautu skal skilja eftir u.þ.b 10 sm frá vegg í 3-4 vikur.
- Það er mjög líklegt að fólk sjái eina og eina bjöllu næstu vikurnar en svo hverfur þessi ófögnuður alveg, sé rétt að úðun staðið.
- Ekki er hægt að lofa að hambjöllu sé útrýmt eftir eitrun
- Það getur þurft að eitra aftur
Heimildir: Myndir af neti
